PSZOK

Wybór lokalizacji

Podstawowym, a zarazem chyba najistotniejszym elementem, jest wybór optymalnej lokalizacji punktu. Teren pod PSZOK musi być oczywiście zgodne z aktualnym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (jeśli takowy dla danego terenu obowiązuje). Zwrócić trzeba jednak uwagę nie tylko na ogólne zapisy dotyczące przeznaczenia terenu, ale także na szczegółowe zakazy, np. lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, czy zapisy dotyczące gospodarowania odpadami, np. zakaz zbierania czy magazynowania odpadów lub substancji niebezpiecznych.

Analizując kwestię lokalizacji PSZOK-u, należy uwzględnić także inne elementy. Po pierwsze - obsługę komunikacyjną. Kontenery z niektórymi odpadami (np. gruz, odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny) odbierane mogą być tylko przez pojazdy ciężarowe o sporej wadze i gabarytach, tak więc dojazd do punktu drogą gruntową o kiepskiej jakości nawierzchni, po intensywnych opadach atmosferycznych może okazać się zadaniem niemożliwym. Istotna jest też dostępność mediów. Racjonalnym minimum jest techniczna możliwość wykonania przyłącza energii elektrycznej oraz przyłącza wodociągowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na kwestie ochrony przeciwpożarowej, które po ostatnich zmianach ustawy o odpadach jest szczególnie ważna - ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1592) m. in. w kontekście konieczności opracowania operatu ppoż. Istotnym problemem jest także odległość wybranej lokalizacji punktu od zabudowań mieszkalnych. Ważne, żeby PSZOK znajdował się możliwie blisko dużych skupisk ludności, aby nie powodować problemów z samodzielnym dostarczeniem odpadów przez mieszkańców i nie zniechęcać ich do korzystania z punktu przez konieczność jazdy kilku czy kilkunastu kilometrów. Niewskazana jest jednak lokalizacja inwestycji w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, ze względu na możliwość powstawania konfliktów społecznych. Może to także utrudnić lub uniemożliwić docelową rozbudowę przedsięwzięcia, jeśli po kilku latach okaże się ona konieczna.

Częstym wyborem lokalizacji PSZOK-u jest teren istniejących oczyszczalni ścieków lub bazy zakładów komunalnych należących do gminy. Zaletą tych lokalizacji jest stała obecność pracowników w godzinach funkcjonowania zakładów, istniejące przyłącza mediów, dojazd oraz ogrodzenie. Tereny te posiadają już najczęściej odpowiednią infrastrukturę, system monitoringu czy odpowiednie zabezpieczenia ppoż. Realizacja przedsięwzięcia na terenie oczyszczalni ścieków lub zakładów związanych obecnie z gospodarką odpadami rzadziej też jest przyczyną protestów okolicznych mieszkańców.

Czy konieczne jest uzyskanie decyzji środowiskowej?

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest konieczne, jeśli dla planowanego przedsięwzięcia spełnione są łącznie warunki określone w art. 71 ust. 2 i art. 72 ust. 1 (lub ust. 1a) ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2018 r. poz. 2081 ze zm.).

Przedsięwzięcie wymaga więc decyzji środowiskowej jeśli spełnione są następujące warunki:

1. Po pierwsze przedsięwzięcie wymienione musi być w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 71).

2. Po drugie, realizacja przedsięwzięcia wymagać musi uzyskania jednej z decyzji, wymienionych w art. 72 ust. 1 lub ust. 1a. Decyzjami tymi są m. in. decyzja o warunkach zabudowy (lub o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego), pozwolenie na budowę (lub dokonanie zgłoszenia robót budowlanych), pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych czy też zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów. Do wniosku o wydanie którejkolwiek z tych decyzji, inwestor załączyć będzie musiał decyzję środowiskową.

3. Po trzecie, przedsięwzięcie nie jest jeszcze realizowane – decyzja środowiskowa wydawana jest dla planowanych przedsięwzięć.

W 2013 r. z listy przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wykreślono punkty zbierania odpadów. Zgodnie z aktualnym brzmieniem par. 3 ust. 1 pkt 81 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 71), do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zaliczamy „punkty do zbierania lub przeładunku złomu”. Przepis ten jest niestety interpretowany w różny sposób przez różne organy ochrony środowiska, w szczególności Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska, pomimo wskazań przez np. GDOŚ, iż PSZOK nie stanowi w rozumieniu obowiązujacych przepisów punkty zbiórki złomu wskazanego w ww. rozporzadzeniu.

Warto pamiętać, iż prawidłowe przeprowadzenie procedur związanych w szczególności z warunkami środowiskowymi jest niezbędne w przypadku chęci skorzystania z dofinansowania ze środków krajowych lub unijnych na budowę i wyposażenie PSZOK.

Warunki zabudowy czy lokalizacja inwestycji celu publicznego?

Jeśli dla wybranego obszaru nie został opracowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to zgodnie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 ze zm.) określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji administracyjnej, wydawanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, przy czym lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, a sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych przedsięwzięć określa się w decyzji o warunkach zabudowy.

Celem publicznym w rozumieniu art. 6. pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 121 ze zm.) jest "budowa i utrzymanie publicznych urządzeń służących do (...) odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania". Literalne brzmienie przepisu oczywiście nie uznaje za cel publiczny budowy PSZOK-u. PSZOK nie jest miejscem odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, tym bardziej składowania w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2018 r. poz. 992 ze zm.), definiującej te procesy. Zachodzić tu będzie jedynie proces zbierania i magazynowania odpadów.

Jednak celem realizacji PSZOK-u przeznaczonego do zbierania i magazynowania odpadów komunalnych jest ich dalsze poddawanie odzyskowi i unieszkodliwieniu oraz poprawa jakości i stanu środowiska na terenie gminy. PSZOK stanowić ma miejsce, w którym mieszkańcy bezpłatnie (w ramach uiszczanej w gminie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi), lub za niewielką opłatą, będą mogli pozbyć się odpadów komunalnych, których zgodne z prawem pozbycie się, mogło dotychczas stanowić dla nich problem. Działanie takie powinno przyczynić się do zmniejszenia ilości tzw. dzikich wysypisk śmieci.

Czy PSZOK jest inwestycją celu publicznego zależy więc do interpretacji wyżej przytoczonych przepisów. Niemniej, rozstrzygnięcie o zakwalifikowaniu tej inwestycji w zakresie celów określonych w art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami, pozostaje w gestii organu właściwego w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, a więc wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Zasadne i wskazane wydaje się jednak zakwalifikowanie PSZOK-u jako inwestycji celu publicznego.

Projekt
Istotną częścią przygotowania przedsięwzięcia jest opracowanie dokumentacji projektowej PSZOK. Kluczowymi elementami będą tu projekt budowlany i wykonawczy, kosztorysy i przedmiary, STWiOR oraz dokumentacja przetargowa niezbędna do wyboru wykonawcy robót budowlanych.
Projekt powinien spełniać wszystkie wymogi określne w szczególności w ewentualnej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a także zawierać szczegółowe rozwiązania związane z bezpieczeństwem osób korzystających i pracujących w punkcie, kwestiami ppoż., czy minimalizacją oddziaływań na tereny sąsiednie, jak wykonanie pełnego ogrodzenia, pasów zieleni izolacyjnej czy rozwiązań minimalizujących emisję hałasu czy nieprzyjemnych zapachów.

Realizacja przedsięwzięcia

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż przytoczone wyżej decyzje to tylko wybrane elementy - często długiej i krętej - drogi administracyjnej czekającej inwestora planującego budowę i uruchomienie punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Uwzględnić należy wymagania wynikające z ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.), np. w zakresie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego – w przypadku wprowadzania ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego do kanalizacji będących we władaniu innych podmiotów, czy też odprowadzania ścieków opadowych i roztopowych do pobliskiego rowu lub ich rozsączanie do gruntu oraz wykonania urządzeń wodnych przez które te ścieki do rowu lub gruntu są odprowadzane.

Na zdjęciu: budowa PSZOK w Gołuchowie (dokumentacja koncepcyjna i projektowa: CODEX).

Inne przepisy regulują także kwestie związane z dostosowaniem i zmianą sposobu użytkowania obiektów już istniejących, dostosowywanych do zbierania i magazynowania odpadów. W projekcie uwzględnić należy wszystkie przepisy budowlane, a także dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy czy ppoż., a także uzyskać odpowiednie zezwolenia sektorowe m. in. na zbieranie odpadów. Obowiązek uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów nie dotyczy gmin prowadzących PSZOK samodzielnie lub wspólnie z innymi gminami, dotyczy jednak spółek komunalnych czy związków międzygminnych realizujących zadania gminy w zakresie obowiązków wskazanych w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1454 ze zm.).

Warto w tym miejscu również zaznaczyć, iż w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1592) wprowadzono szereg nowych obowiązków dla podmiotów, które zobowiązane są do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów (m. in. prowadzące PSZOK-i gminne i miejskie spółki komunalne czy związki międzygminne). Szerzej na tematy tych obowiązków piszemy w rozdziale "Nowe obowiązki dot. gospodarki odpadami".

Perspektywa finansowa środków unijnych na lata 2014-2020 daje możliwość dofinansowania budowy lub modernizacji PSZOK-ów. W zależności od skali projektu,  możliwe jest dofinansowanie z następujących źródeł:

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie (środki Funduszu Spójności w ramach POIiŚ) – dla projektów PSZOK-ów, które obsługiwać będą powyżej 20 tysięcy mieszkańców lub wartość ich kosztów kwalifikowanych będzie większa niż 2 000 000 zł,
• Regionalne Programy Operacyjne dla poszczególnych województw – dla projektów charakteryzujących się jednocześnie niższymi
  wartościami dla obydwu ww. kryteriów - poniżej 20 tysięcy obsługiwanych mieszkańców oraz wartość kosztów kwalifikowanych mniejsza niż 2 000 000 zł.

Aktualności – aktualne i najbliższe nabory wniosków o dofinansowanie:

Jeszcze w 2018 r. dostępne są dofinansowania inwestycji związanych z gospodarką odpadami, w tym w zakresie budowy i modernizacji punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych - PSZOK - oraz modernizacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych - RIPOK - (z zastrzeżeniem braku możliwości zwiększenia przepustowości instalacji do zmieszanych odpadów komunalnych) oraz instalacji związanych z odzyskiem i recyklingiem odpadów, w szczególności kompostownie odpadów zielonych i bioodpadów.

RPO dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Do 30 listopada 2018 r. składać można wnioski o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego - Działanie 4.2. Gospodarka odpadami (nabór wniosków nr RPKP.04.02.00-IZ.00-04-2015/18). W ramach przedmiotowego konkursu możliwe jest budowę, przebudowę, modernizację instalacji do odzysku i recyklingu ze strumienia odpadów komunalnych (w tym kompostowni dla odpadów organicznych oraz przebudowę, modernizację instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych pod warunkiem, że nie doprowadzi to do zwiększenia mocy przerobowych istniejących instalacji w zakresie przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych.

RPO dla Województwa Wielkopolskiego

Do 14 grudnia 2018 r. składać można wnioski o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Wielkopolskiego - Poddziałanie 4.2.1 Tworzenie kompleksowych systemów gospodarki odpadami oraz uzupełnianie istniejących (nabór wniosków nr RPWP.04.02.01-IZ-00-30-001/18). W ramach przedmiotowego konkursu możliwe jest dofinansowanie budowy lub modernizacji PSZOK, RIPOK oraz innych instalacji w zakresie odzysku i recyklingu odpadów oraz rekultywacja składowisk odpadów.

POIiŚ i RPO w 2019 r.

Wbrew wcześniejszym zapowiedziom w 2019 r. ogłaszane będą kolejny nabory wniosków o dofinansowanie zarówno w zakresie gospodarki odpadami zarówno z Regionalnych Programów Operacyjnych jak i Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Przypominamy, że starania o pozyskanie dofinansowania poprzedzić musi pozyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych (najczęściej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz deklaracji w zakresie ochrony obszarów Natura 2000 oraz ochrony wód), a także sporządzenie niezbędnej dokumentacji technicznej i studium wykonalności. Ze względu na zakres prac, na ich realizację przewidzieć należy co najmniej 1,5-3 miesięcy.

Zapraszamy do współpracy!

W razie jakichkolwiek pytań pozostajemy do Państwa dyspozycji: tel. kom. 662 008 778 lub 604 777 535.

Pomożemy Państwu na każdym etapie zarówno ubiegania się o środki jak i na etapie przygotowania niezbednej dokumentacji technicznej PSZOK.

Pragniemy zwrócić Państwa uwagę na istotne zmiany ustawy o odpadach, które w szybkim tempie zostały uchwalone po serii pożarów składowisk i miejsc magazynowania odpadów, a które wprowadzają szereg nowych obowiązków i zobowiązują zarządców zakładów do podjęcia równie szybkich działań w zakresie dostosowania do nowych przepisów.

Przepisy te zostały zawarte w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1592). Ustawa wprowadza nowe obowiązki dla podmiotów zobowiązanych do posiadania w szczególności pozwolenia na zbieranie odpadów, przetwarzanie odpadów, wytwarzanie odpadów czy pozwoleń zintegrowanych w zakresie gospodarki odpadami w zakresie m. in.:

1)  weryfikacji spełnienia obowiązków i dostosowania zakładu do wymogów ppoż. poprzez opracowanie operatu przeciwpożarowego oraz jego uzgodnienie z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej;

2)  ustanowienia zabezpieczenia roszczeń, np. w formie polisy ubezpieczeniowej, w wysokości umożliwiającej pokrycie kosztów wykonania zastępczego w tym usunięcia odpadów i ich zagospodarowania;

3)  konieczności prowadzenia wizyjnego systemu kontroli każdego miejsca magazynowania odpadów lub składowania odpadów, zapewniającego przez całą dobę zapis obrazu i  identyfikację osób przebywających w tym miejscu oraz przechowywanie zapisu przez miesiąc i udostępnianie organom kontrolnym.

Zgodnie z zapisami ustawy, w ciągu 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie należy złożyć kompletny wniosek o zmianę:

• zezwolenia na zbieranie odpadów,
• zezwolenia na przetwarzanie odpadów,
• zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów,
• pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające zbieranie lub przetwarzanie odpadów,

dołączając do wniosku wymagane ustawą nowe załączniki, m. in. operat przeciwpożarowy uzgodniony w drodze postanowienia przez komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, proponowaną formę i wysokość zabezpieczenia roszczeń oraz szczegółowe opisy dot. rodzajów i ilości odpadów oraz procesów ich zbierania i przetwarzania. Nieprzeprowadzenie niezbędnych procedur oraz niezłożenie na czas kompletnego wniosku (wraz z operatem ppoż. oraz wymaganym uzgodnieniem w zakresie ppoż.) spowoduje wygaśnięcie zezwolenia lub pozwolenia w zakresie gospodarowania odpadami.

Operat przeciwpożarowy musi zostać uzgodniony z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. W ramach procesu uzgodnieniowego, komendant może wyrazić zgodę na warunki ochrony przeciwpożarowej instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów lub też wyrazić zgodę pod warunkiem spełnienia dodatkowych wymagań albo nie wyrazić zgody. Uzgodnienie operatu następuje w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Zgodnie z art. 41a ust. 4a ustawy o odpadach, w przypadku wydania przez komendanta Państwowej Straży Pożarnej postanowienia opiniującego negatywnie spełnienie wymienionych wymagań przeciwpożarowych, organ właściwy do wydania odpowiedniego zezwolenia lub pozwolenia musi odmówić wydania wnioskowanego zezwolenia lub pozwolenia.

Biorąc pod uwagę powyższe pragniemy zwrócić Państwa uwagę na konieczność jak najszybszego złożenia wniosku do stosownego organu aby uniknąć sytuacji, w której pod rocznego okresu na zmianę tych decyzji opracowanie i uzgodnienie dokumentacji np. z rzeczoznawcami ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz komendantami Państwowej Straży Pożarnej będzie utrudnione ze względu na „zasypanie” ich wnioskami, co skutkować będzie mogło niezłożeniem wniosku do 5 września 2019 r. lub złożeniem wniosku niekompletnego, co zgodnie z przywołanymi przepisami spowoduje wygaśnięcie zezwolenia lub pozwolenia w zakresie gospodarowania odpadami.

Po analizie i weryfikacji aktualnego stanu formalnego i faktycznego na terenie Państwa zakładu oraz uzgodnieniu zakresu rzeczowego koniecznych do wykonania prac, przedstawimy Państwu ofertę cenową wraz z harmonogramem realizacji prac niezbędnych do spełnienia nowych obowiązków prawnych.

Zapraszamy na bezpłatne konsultacje w ww. zakresie.

W zabudowie wielkorodzinnej rozwiązaniem wartym rozważenia jest idea stosowania pojemników półpodziemnych i podziemnych do zbierania odpadów komunalnych. Odpady dostarczone do gniazd, są czasowo magazynowane, po czym zostaną odebrane przez specjalistyczny pojazd ciężarowy z żurawiem przeładunkowym (HDS). Pionowy system magazynowania odpadów pozwala też na uzyskanie większej gęstości odpadów, co wiąże się ze zmniejszeniem częstotliwości opróżniania pojemników i wywozu zgromadzonych w pojemnikach odpadów. Zagłębienie obszaru magazynowania odpadów w ziemi powoduje zmniejszenie temperatury wewnątrz pojemnika, co zmniejsza oddziaływania związane z emisją nieprzyjemnych zapachów, w szczególności latem odpadów ulegających biodegradacji i zmieszanych odpadów komunalnych.

Poza standardowymi pojemnikami na zmieszane odpady komunalne i surowce wtórne, możliwy jest np. montaż dodatkowych małych pojemników np. na baterie.

Oferujemy Państwu kompleksowe przygotowanie procesu inwestycyjnego, w tym:

- weryfikacja lokalizacji pod względem formalno-prawnym i technicznym,

- opracowanie dokumentacji koncepcyjnej, projektowej uzyskanie niezbędnych zgłoszeń, w razie potrzeby także programów funkcjonalno-użytkowych,

- opracowanie pełnej dokumentacji niezbędnej do uzyskania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych (wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, wszelkie wymagane załączniki),

- nadzór i wsparcie w procesie budowlanym.

Nasi eksperci są do Państwa dyspozycji. 

Masz pytania dotyczące budowy, wyposażeni, dofinansowania lub wypełnienia wymogów formalnych ws. PSZOK-ów? Zapytaj ekspertów. Chętnie pomożemy!